Về làng Hoàng Trù thăm quê ngoại Bác Hồ
Nếu như làng Kim Liên (làng Sen) - quê nội của Chủ tịch Hồ Chí Minh, là nơi thân phụ của Người - ông Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc đã về vinh quy bái tổ thì làng Hoàng Trù, tức làng Chùa, quê ngoại là nơi Bác Hồ cất tiếng khóc chào đời...
Làng Hoàng Trù thăm quê ngoại Bác Hồ
Làng Hoàng Trù cách làng Kim Liên khoảng 2km, cùng thuộc xã Kim Liên (huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An), cách thành phố Vinh khoảng 15km. Nơi đây có cụm di tích Hoàng Trù rộng 3.500m2, gồm: Ngôi nhà của cụ Hoàng Đường - ông ngoại của Bác Hồ, ngôi nhà thờ chi nhánh họ Hoàng Xuân, ngôi nhà của ông Nguyễn Sinh Sắc và bà Hoàng Thị Loan - thân sinh Bác Hồ.
Vào dịp Tết Mậu Dần năm 1878, cụ Hoàng Đường trên đường đi chúc Tết gặp một chú bé ngồi trên lưng trâu mải mê đọc sách. Chú bé đó tên là Nguyễn Sinh Sắc, vốn mồ côi cả cha lẫn mẹ từ năm 4 tuổi. Cảm thương hoàn cảnh và quý trọng đức hiếu học, cụ Hoàng Đường đã xin phép họ Nguyễn Sinh đưa Nguyễn Sinh Sắc về nuôi, cho ăn học. Khi đó Nguyễn Sinh Sắc tròn 15 tuổi. Được sự dạy bảo của cụ Hoàng Đường, Nguyễn Sinh Sắc càng học càng thông minh, nổi tiếng khắp vùng. Năm Nguyễn Sinh Sắc tròn 18 tuổi, hai cụ chọn ông làm con rể cho con gái đầu lòng Hoàng Thị Loan.
Năm 1883, hai người thành hôn, ra ở riêng trong ngôi nhà nhỏ 3 gian mới dựng. Ngôi nhà là nơi chứng kiến người học trò Nguyễn Sinh Sắc miệt mài đèn sách, chứng kiến sự tần tảo, thủy chung của người vợ và sự ra đời của những người con. Tại kỳ thi Hương năm Giáp Ngọ 1894, ông Nguyễn Sinh Sắc đỗ cử nhân trường Nghệ, năm 1895, vào kinh đô Huế để ôn luyện và đưa cả vợ con theo.
Sau khi sinh người con thứ tư (năm 1900), bà Hoàng Thị Loan qua đời trên đất Huế ở tuổi 33 (tháng 2-1901). Cha con ông Nguyễn Sinh Sắc đau buồn rời đất đế đô trở lại làng Hoàng Trù sinh sống. Tới kỳ thi Hội khoa Tân Sửu (1901), ông Nguyễn Sinh Sắc lại vào Huế dự thi và đậu Phó bảng, được vua Thành Thái ban cho tấm biển “Ân tứ ninh gia” (Ơn vua ban cho gia đình tốt). Theo truyền thống, ông Nguyễn Sinh Sắc cùng các con tạm biệt làng Hoàng Trù trở về quê nội - làng Kim Liên để vinh quy bái tổ.
Khu di tích Hoàng Trù với ngôi nhà nhỏ ba gian là nơi cất tiếng khóc chào đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nơi đã gắn bó những năm tháng tuổi thơ đẹp đẽ và cũng đầy gian khó, nhọc nhằn của Người cùng ông bà, cha mẹ, các anh chị em. Cũng chính tại nơi đây, Người đã nhận được tình yêu thương của những người thân, của quê hương, được chứng kiến sự dạy dỗ tận tình của ông ngoại với cha mình. Những giá trị tinh thần ấy là khởi nguồn cho một khát vọng lớn lao, để cậu bé Nguyễn Sinh Cung trở thành Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân văn hóa của đất nước Việt Nam và của nhân loại.
Nơi địa linh nhân kiệt này chắc chắn sẽ để lại cảm giác khó quên trong lòng khách du lịch khi đến đây.
Trong khu nhà tại làng Hoàng Trù, hàng râm bụt vẫn còn xanh mướt, được cắt tỉa gọn gàng như dẫn lối du khách vào tổ ấm đơn sơ của Bác lúc còn bé, là nơi Bác sống trong vòng tay yêu thương của ông bà ngoại, trong từng lời ru dịu dàng của mẹ, là mái nhà ấm áp yêu thương.
Trên mảnh đất tại làng có hai ngôi nhà chính. Ngôi nhà lớn 5 gian là nhà của ông bà ngoại Bác, đó là nơi cha mẹ của Bác sinh sống cho đến khi hai người thành vợ chồng rồi ra ở riêng.
Ngôi nhà thứ 2, cách nhà ông bà ngoại Bác không xa ở phía tây chính là nhà của cha mẹ Bác. Ngôi nhà này do cụ Hoàng Đường cắt đất cho con rể cũng là học trò của mình, chính là cụ Nguyễn Sinh Sắc. Đó cũng là lý do tại sao Bác được sinh ra tại quê ngoại chứ không phải quê nội.
Cũng tại nơi đây vào một buổi sáng mùa hè ngày 19 tháng 5 năm 1890, cậu bé Nguyễn Sinh Cung cất tiếng khóc chào đời trong vòng tay yêu thương của ông bà ngoại. Năm năm đầu tiên của tuổi ấu thơ, Bác đã sống trong sự yêu thương đùm bọc của ông bà ngoại và cha mẹ, là nơi ươm mầm cho nhân cách tốt đẹp và lý tưởng cao quý trong Người.
Tại ngôi nhà nhỏ 3 gian mà gia đình Bác sống, vẫn còn đó cánh võng à ơi của mẹ Bác, chiếc khung cửi mà mẹ Bác vẫn ngồi dệt vải để chồng lo việc bút nghiên, cái tủ gỗ - món quà của ông bà ngoại tặng mẹ Bác khi về nhà chồng… Tất cả đều được giữ gìn nguyên sơ như thuở nào. Mỗi vật dụng là mỗi câu chuyện về tấm lòng cao thượng của người cha, tình yêu nhân ái của người mẹ, và là những bài học khiến người nghe phải bồi hồi xúc động mỗi khi được nhắc về.
Đã một thế kỷ trôi qua nhưng nhà Bác tại làng Hoàng Trù vẫn bình yên giản dị như thế, vẫn làm người thăm nghẹn ngào mỗi khi chứng kiến những cảnh vật bình thường nhưng thân thương. Bởi vì nơi đây đã mang dáng vóc, hơi thở của Người, là cái nôi góp phần hình thành nên nhân cách và tư tưởng của Hồ Chí Minh - người anh hùng giải phóng dân tộc - danh nhân văn hóa kiệt xuất.
